Co to są systemy kontroli wersji (VCS) – Git, SVN?

Znaczenie i korzyści stosowania VCS

Używanie systemu kontroli wersji jest absolutnie fundamentalną praktyką w nowoczesnym wytwarzaniu oprogramowania. Bez VCS praca zespołowa nad kodem byłaby niezwykle trudna, chaotyczna i podatna na utratę danych lub konflikty. Główne korzyści płynące ze stosowania VCS to:

• Śledzenie historii zmian: Każda zmiana (commit) jest rejestrowana wraz z informacją kto, kiedy i dlaczego ją wprowadził. Umożliwia to pełny audyt historii projektu.
• Praca zespołowa: Umożliwia wielu deweloperom równoczesną pracę nad tym samym kodem bez wzajemnego nadpisywania swoich zmian. VCS dostarcza mechanizmów do łączenia zmian.
• Rozgałęzianie (Branching): Możliwość tworzenia oddzielnych gałęzi rozwoju (branchy) dla nowych funkcji, eksperymentów czy poprawek błędów, bez wpływu na główną (stabilną) wersję kodu. Po zakończeniu pracy, zmiany z gałęzi można połączyć z powrotem (merge).
• Łączenie zmian (Merging): Mechanizmy pozwalające na inteligentne łączenie zmian wprowadzonych w różnych gałęziach lub przez różnych deweloperów. VCS pomaga w rozwiązywaniu konfliktów, gdy te same fragmenty kodu zostały zmodyfikowane niezależnie.
• Powrót do poprzednich wersji: Możliwość łatwego przywrócenia dowolnej wcześniejszej wersji kodu, np. w przypadku wprowadzenia błędu.
• Kopia zapasowa: Repozytorium VCS (zwłaszcza centralne lub rozproszone) stanowi formę kopii zapasowej kodu źródłowego.
• Wsparcie dla CI/CD: VCS jest podstawą dla procesów ciągłej integracji i ciągłego dostarczania – zmiany w repozytorium inicjują działanie potoków CI/CD.

Rodzaje systemów kontroli wersji

Historycznie wyróżniano dwa główne rodzaje VCS:

• Scentralizowane VCS (CVCS): Istnieje jedno centralne repozytorium kodu, z którym łączą się wszyscy deweloperzy, aby pobrać kod (checkout) i zapisać zmiany (commit). Przykładem jest Subversion (SVN) i starszy CVS. Główną wadą jest zależność od dostępności centralnego serwera.
• Rozproszone VCS (DVCS): Każdy deweloper posiada pełną kopię repozytorium wraz z całą historią zmian na swoim lokalnym komputerze. Zmiany są najpierw zatwierdzane lokalnie, a następnie synchronizowane (push/pull) z innymi repozytoriami (np. centralnym repozytorium na serwerze). Przykłady: Git, Mercurial. DVCS oferują większą elastyczność, szybkość działania (większość operacji jest lokalna) i niezależność od centralnego serwera.

Git – dominujący standard

Obecnie absolutnie dominującym standardem wśród systemów kontroli wersji jest Git, stworzony przez Linusa Torvaldsa. Jest to system rozproszony, niezwykle szybki, elastyczny i potężny, oferujący zaawansowane możliwości rozgałęziania i łączenia. Większość nowoczesnych projektów open-source i komercyjnych wykorzystuje Gita. Popularne platformy hostingowe dla repozytoriów Git to GitHub, GitLab i Bitbucket.

Subversion (SVN)

Subversion (SVN) to scentralizowany system kontroli wersji, który przez wiele lat był popularną alternatywą dla CVS. Choć nadal używany w niektórych starszych projektach lub firmach, stopniowo traci na popularności na rzecz Gita, głównie ze względu na ograniczenia modelu scentralizowanego i mniejszą elastyczność w zakresie branchingu i mergingu.

Podsumowanie

Systemy kontroli wersji są niezbędnym narzędziem dla każdego zespołu tworzącego oprogramowanie. Umożliwiają efektywną pracę zespołową, śledzenie historii zmian, zarządzanie różnymi wersjami kodu i stanowią podstawę dla nowoczesnych praktyk deweloperskich, takich jak CI/CD. Git, jako rozproszony VCS, stał się de facto standardem w branży.